«Το να δουλεύεις για να μπορείς να ζήσεις είναι εντάξει. Αλλά γιατί αυτή τη ζωή που κερδίζεις δουλεύοντας θα πρέπει να την χαραμίζεις με το να δουλεύεις για την κερδίζεις;»
Αυτό το επίκαιρο μήνυμα, που συμπυκνώνεται στο νόημα της πολύ γνωστής έκφρασης, «δουλεύουμε για να ζούμε και δε ζούμε για να δουλεύουμε», είναι τα λόγια της Μαφάλντα, της ηρωίδας του παιδικού κόμικ και σειράς κινουμένων σχεδίων, του Αργεντίνου σκιτσογράφου και δημοσιογράφου, Χοακίν Σαλβαδόρ Λοβάδο, κατά κόσμον, Κίνο.
Πράγματι, η Μαφάλντα για την ηλικία της, μόλις πέντε ετών, έχει καταφέρει να σκέφτεται ως ενήλικας, συνδυάζοντας την παιδική αφέλεια και περιέργεια. Tα λόγια αυτά, γράφτηκαν όμως, περίπου 60 χρόνια πριν και σήμερα είναι επίκαιρα όσο ποτέ, αν αναλογιστεί κανείς τις νέες – κακές – συνέπειες που φέρνει το νέο πολυνομοσχέδιο στα εργασιακά.
Έτσι είναι η Μαφάλντα. Προβληματίζεται, παίρνει θέση για μεγάλα ζητήματα όπως ο πόλεμος και η ανάγκη για παγκόσμια ειρήνη, η πείνα στις τρίτες χώρες του κόσμου. Άλλωστε το κόμικ γράφεται στην κρίσιμη περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και του Πολέμου στο Βιετνάμ, με τα θέματα να απασχολούν τους ήρωες και φυσικά τον ίδιο τον δημιουργό, τον πολιτικοποιημένο Κίνο. Ανάμεσα στα άλλα η Μαφάλντα, μιλάει και για εσωτερικά ζητήματα της χώρας της όπως, η κακή οικονομική κατάσταση, οι ελλείψεις στις δημόσιες υποδομές, στην εκπαίδευση, η ανεργία, κ.ά.
Η Μαφάλντα, είναι ένα ιδιαίτερα έξυπνο κορίτσι, ευγενικό και συνάμα περίεργο. Συχνά αποφεύγει να φάει την αγαπημένη σπεσιαλιτέ της μητέρας της, τη σούπα, όμως τρέφει ιδιαίτερη αγάπη στην οικογένειά της. Της αρέσουν πολύ οι ξένες γλώσσες και είναι φανατική θαυμάστρια των Beatles. Ζει με τους γονείς της και τον αδελφό της Νάντο, ο οποίος λατρεύει τη σούπα, σε αντίθεση με εκείνη. Τα δύο αδέρφια, κάνουν παρέα με μία ομάδα παιδιών: τον Φελίπε που είναι ονειροπόλος, τον Μανολίτο που λατρεύει τα χρήματα, τη Σουζανίτα που όλα τα μετράει, τον καλοκάγαθο Μιγκελίτο και τη μικροκαμωμένη Λιμπερτάδ (που σημαίνει Ελευθερία) με την ηρωίδα να αποτελεί μία σαφής αιχμή του Κίνο ενάντια στο αυταρχικό καθεστώς του Βιδέλα στην Αργεντινή, τη δεκαετία του 1960.
Πως δημιουργήθηκε η Μαφάλντα
Ο Κίνο, ο παγκοσμίου φήμης γελοιογράφος και δημοσιογράφος, γεννιέται στη Μεντόζα της Αργεντινης από Ανδαλουσιανούς μετανάστες. Οι γονείς του στη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου, διαφεύγουν από τη χώρα. Σε ηλικία, μόλις 13 ετών, αρχίζει μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών, ωστόσο αργότερα τον κερδίζει η γελοιογραφία. Η πρώτη του δουλειά δημοσιεύεται στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Esto Es». Έως 1954, έχει αποκτήσει μόνιμες στήλες στα περιοδικά «Rico Tipo», «Tia Vicenta» και «Dr. Merengue».
Το 1962, ο Κίνο, δημιουργεί τον χαρακτήρα της Μαφάλντα για τις ανάγκες ενός διαφημιστικού κόμικ. Το όνομά της, το δανείζεται, από το διήγημα του Νταβίντ Βίνιας, «Dar la Cara». Ωστόσο το σχέδιο ναυάγησε. Δυο χρόνια μετά, ο Κίνο επαναφέρει τη Μαφάλντα και τη μετατρέπει σε ηρωίδα ενός κόμικ που ξεκινά να δημοσιεύεται από τις 29 Σεπτεμβρίου 1964, στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Primera Plan». Η ιστορία της Μαφάλντα, τα επόμενα χρόνια, μετακομίζει, με τον δημιουργό της, σε πολλές εφημερίδες και ολοκληρώνει τον κύκλο της το 1973.
Παρά τις αντιρρήσεις του Κίνο, η Μαφάλντα, περνάει στη μικρή οθόνη από τους σκηνοθέτες Ντάριο Μάγιο και αργότερα από τον Χουάν Παδρόν. Επίσης, η Μαφάλντα κάνει και κινηματογραφική εμφάνιση στην ταινία του σκηνοθέτη Κάρλος Μάρκες. Το κινούμενο σχέδιο γίνεται πολύ δημοφιλές στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, ενώ αντίθετα στη Βόρεια Αμερική δεν έχει τον ίδιο αντίκτυπο, καθώς τη μερίδα του λέοντος έχει πάρει ο Τσάρλι Μπράουν των Peanuts. Στην Ελλάδα, οι ιστορίες της Μαφάλντα αποκτούν μεγάλο ενδιαφέρον και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Μέδουσα».
Όμως ποια είναι η Μαφάλντα;
Το κόμικ της Μαφάλντα σε καμία περίπτωση δε μπορεί να θεωρηθεί ένα «κοινό» παιδικό κόμικ. Κι αυτό γιατί από την πρώτη σελίδα αντιλαμβάνεται κανείς, πως δεν πρόκειται για κάτι συνηθισμένο. Η ίδια η Μαφάλντα, δεν είναι ένα κορίτσι όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας της. Κάθε της ερώτηση, κάθε της απορία, αποτελεί κρίσιμο ερώτημα - όπως και των ίδιων των ενηλίκων - για πολύ «καυτά» κοινωνικοπολιτικά θέματα. Μάλιστα, σε μία προσπάθεια να κατανοήσει τον κόσμο που την περιβάλλει, γίνεται και η ίδια θύμα της δυσβάσταχτης κοινωνικής πραγματικότητας. Γι’ αυτό άλλωστε παίρνει θέση, διεκδικεί με πάθος το δικαίωμά της ενάντια στο πολιτικό ψέμα, στη διαφθορά, στην κοινωνική αδικία.
Όμως αυτός είναι και ο απώτερος σκοπός του Κίνο. Να δημιουργήσει ένα κείμενο βαθιά πολιτικό, με παιδευτικό περιεχόμενο και μία ηρωϊδα, που παρά το νεαρό της ηλικιάς της, με εξαιρετικό χιούμορ και πολυάριθμες ερωτήσεις, θίγει πολύ σοβαρά ζητήματα που, εξακολουθούν να ταλανίζουν τον κόσμο ακόμα και στις μέρες μας.
Η Μαφάλντα είναι το alter ego του Κίνο. Ώριμη, αισιόδοξη αλλά στο βάθος παιδί! Μέσα από την δική της οπτική ο Κίνο και μαζί του αμέτρητοι αναγνώστες, παιδιά και ενήλικες, είδαν τον αληθινό κόσμο και φυσικά ονειρεύτηκαν έναν καλύτερο, πιο δίκαιο, πιο όμορφο. Επομένως η Μαφάλντα είναι το καρτούν εκείνο που έρχεται όχι απλώς να διασκεδάσει αλλά να παραδώσει, ανεκτίμητης αξίας, μαθήματα ζωής!
Για την ομάδα του The Paint Poster Studio
Έρση Κουμπούρη,
Δημοσιογράφος - εικονογράφος - ψηφιακή δημιουργός
