«Για να γελάσεις αληθινά, θα πρέπει να είσαι ικανός, να πάρεις τον πόνο και να παίξεις μαζί του».
Αυτή είναι μία από τις πιο φημισμένες φράσεις του Τσάρλι Τσάπλιν, του μεγάλου δημιουργού, που μίλησε στην καρδιά εκατομμυρίων ανθρώπων με απίστευτη διεισδυτικότητα και απήχηση. Αλήθεια, πως θα φάνταζε, σήμερα, ο κινηματογράφος δίχως την επιρροή, που άσκησε, αναπαριστώντας την πραγματικότητα μίας εποχής και των αντικειμενικών δυσκολιών της; Πώς θα ήταν το μεγάλο λευκό πανί δίχως τη μορφή του αδικημένου, του φτωχού, του αλήτη, του παλιάτσου, του αδύναμου έναντι των δυνατών; Από την άλλη, όμως, ένα τέτοιο «μέγεθος», πώς θα μπορούσε να χωρέσει στο σημερινό θέαμα; Δύσκολη η απάντηση; Μάλλον όχι. Το πιθανότερο, το ίδιο το σύστημα αξιών του σημερινού κινηματογράφου, θα «πέταγε» στην άκρη, κάθε ύποπτο για τα πολιτικά του φρονήματα και τις κάθε είδους επικρίσεις.
Άλλωστε ο Τσάπλιν, από πολύ νωρίς, βρέθηκε, ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους, στο «μάτι» του κυκλώνα του ανερχόμενου κινηματογράφου και αυτού που σήμερα αποκαλούμε "βιομηχανία θεάματος". Κατηγορήθηκε ως κομμουνιστής από το κίνημα του μακαρθισμού, αυτοεξορίστηκε στη Ελβετία το 1952 και επέστρεψε ξανά στην Αμερική το 1972, μόνο για να παραλάβει το Όσκαρ που του απονεμήθηκε για τη συνολική προσφορά του στον κινηματογράφο.
Η ομάδα του The Paint Poster Studio, και η Έρση Κουμπούρη επέλεξαν να δημιουργήσουν την εικόνα του μεγάλου κινηματογραφιστή, να επιμεληθεί ένα βίντεο και να μιλήσει για την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους που κινηματογράφησε το 1920, το περίφημο "Τhe Kid”, μεταφρασμένο στα ελληνικά ως «Χαμίνι». Αυτή την υπέροχη ιστορία αγάπης και στοργής ανάμεσα σε έναν «αλητάκο» και ένα παιδί – φαινομενικά - ορφανό, αφού η μητέρα του αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει φοβούμενη την κοινωνική κατακραυγή που θα εισέπραττε ως άγαμη μητέρα. Να σημειώσουμε ότι, αρχικά η ταινία, δεν προσέλκυσε το ενδιαφέρον των Αμερικανών διανομέων, ωστόσο κατάφερε να γίνει παγκόσμια επιτυχία. Ο Τσάπλιν, ρίσκαρε, κάνοντας ένα τεράστιο άλμα από τις ταινίες μικρού μήκους, στο μεγάλο γήπεδο των ολοκληρωμένων ταινιών, «παίζοντας μπάλα» στα πολύπλοκα μηνύματα που δίνουν οι μεγάλες ταινίες με τη δύναμη της απλότητας αλλά και της εφευρετικότητας.
The Kid – Το Χαμίνι
Το «Χαμίνι», πρόκειται σαφώς για μία δραματική ταινία με κωμικά στοιχεία τα οποία δένουν αρμονικά μεταξύ τους. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων φημολογείται ότι ο Τσάρλι Τσάπλιν δοκίμασε πολύ τις αντοχές του. Η πλοκή της ταινίας ταυτίζεται, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, με τη προσωπική του ζωή: τα δύσκολα – φτωχικά – παιδικά χρόνια, τον χαμό του νεογέννητου παιδιού του και το διαζύγιο. Μάλιστα το δωμάτιο που κατασκευάστηκε για τις ανάγκες της ταινίας αποτελεί αντιγραφή του πραγματικού δωματίου που διέμενε ο Τσάρλι με τη μητέρα του.
Η πλοκή έχει ως εξής: Μία νεαρή, άγαμη, γυναίκα φέρνει στον κόσμο το παιδί της. Η γυναίκα φεύγοντας, από το νοσοκομείο, αποφασίζει, σε μία στιγμή αδυναμίας, να αφήσει το παιδί σε μία πλούσια γειτονιά. Συγκεκριμένα βάζει το μωρό της σε μία λιμουζίνα μαζί με ένα γράμμα. Το αυτοκίνητο όμως, έχουν βάλει στο μάτι δύο επίδοξοι ληστές. Κλέβουν το αμάξι και αφού αντιλαμβάνονται το μωρό, το παρατούν στα σκουπίδια. Λίγο μετά εμφανίζεται ο «αλήτης», που κάνει τον καθημερινό του περίπατο στη φτωχική γειτονιά. Καθώς περπατά βρίσκει το μωρό και επιχειρεί να το αφήσει σε μία μητέρα, που περνούσε με καρότσι, θεωρώντας πως ήταν δικό της.
Όταν εκείνη αντέδρασε, το πήρε πίσω. Τη βρίσκει ξανά στο δρόμο κι ενώ εκείνη ψωνίζει σε ένα κατάστημα, επιχειρεί, δεύτερη φορά, να της το αφήσει. Η γυναίκα αντιδρά ξανά και μπροστά στο φόβο του αστυνομικού που περιπολεί, ο αλήτης αναγκάζεται να το πάρει πίσω. Όταν καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχει κανείς να το αναζητήσει, αποφασίζει να το κρατήσει. Την ίδια στιγμή η μητέρα, έχει μετανιώσει και ψάχνει το παιδί της. Όμως πλέον είναι πολύ αργά. Περνούν πέντε χρόνια και ο αλήτης με το παιδί είναι η καλύτερη παρέα. Άλλωστε μαζί έχουν στήσει και την «τοπική» επιχείρησή τους. Το παιδί πετάει πέτρες στα γειτονικά σπίτια και ο αλήτης εμφανίζεται ως ειδικός για την αντικατάστασή τους. Την ίδια στιγμή, η μητέρα έχει γίνει διάσημη ηθοποιός και τραγουδίστρια.
Ποτέ όμως δεν ξεπέρασε την εγκατάλειψη του παιδιού της. Σε μία προσπάθεια να εξιλεωθεί, γυρίζει στις φτωχογειτονιές, κάνοντας αγαθοεργίες. Μία μέρα συναντά και τον γιο της, φυσικά χωρίς να τον αναγνωρίσει. Λίγο μετά το παιδί αρρωσταίνει, καθώς δε μεγαλώνει με τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Έτσι, η Πρόνοια, δεν αργεί να έρθει για να το πάρει. Το παιδί κλαίει γοερά και ο Τσάπλιν καταφέρνει να το κλέψει. Καταλήγουν σε άσυλο φτωχών. Περισσότερες λεπτομέρειες όμως δε σκοπεύουμε να αναφέρουμε. Γιατί αξίζει να την παρακολουθήσετε και να μάθετε το τέλος της.
Το μήνυμα της ταινίας
Αυτό που επιχειρούμε να αναδείξουμε, σε κάθε περίπτωση, είναι αυτή η σοφή κουβέντα που λέει και ο λαός μας: Ότι, μάνα, πατέρας ή γονιός δεν είναι εκείνος που γεννάει ένα παιδί, αλλά εκείνος που το μεγαλώνει. Κι εδώ βλέπουμε ένα αγοράκι που, ενώ στερείται στοιχειώδη αγαθά, εν τούτοις, είναι ένα απόλυτα ευτυχισμένο παιδί. Στην ταινία αυτό που παρατηρούμε είναι η εναλλαγή ανάμεσα στη σκληρή φτώχεια και την παιδική ανεμελιά. Και αυτό που τελικά δίνει πλεονέκτημα στο νικητή, ανάμεσα σε αυτή τη σύγκρουση, είναι η ΑΓΑΠΗ. Καθότι η αγάπη που μπορεί να λάβει ένα παιδί δεν αντικαθίσταται από κανένα υλικό αγαθό. Η αγάπη είναι το μεγαλύτερο αγαθό για κάθε παιδί ανεξάρτητα από την ταξική του προέλευση. Βεβαίως καλοδεχούμενα και τα υλικά αγαθά αρκεί να μην γίνονται αντικείμενο αντικατάστασης στη σχέση γονέα - παιδιού.
Ο Τσάρλι Τσάπλιν με το «Χαμίνι», κατάφερε να πραγματοποιήσει κάτι πραγματικά πολύ δυνατό. Να βάλει τον γονιό, στη θέση του παιδιού και ταυτόχρονα να τον επαναφέρει πίσω, στον πραγματικό του ρόλο. Να υπενθυμίσει, πως είναι να είσαι παιδί, πως αντικρίζεις, αντιλαμβάνεσαι, τα πράγματα και τον κόσμο γύρω σου, μέσα από την παιδική σου ματιά. Κατάφερε να χαρίσει χαμόγελα αφέλειας και ταυτόχρονα κίνητρα για να αναγνωριστεί η πραγματική αξία στη σχέση γονέα και παιδιού. Να βάλει το θεατή στη διακδικασία να σκεφθεί, να αναθεωρήσει και ενδεχομένως να επαναπροσδιορίσει. Άλλωστε, όλα τα παιδιά, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, έχουν αυτή τη μεγαλοφυή επίδραση επάνω μας και το ζήτημα είναι να τους επιτρέψουμε να το δείξουν. Κι εμείς, βέβαια, να αφεθούμε και να ξαναγίνουμε παιδιά μαζί τους.
Γι’ αυτό και η ομάδα του The Paint Poster Studio, παροτρύνει όλους τους γονείς και τα παιδιά τους, να δουν μαζί αυτή την ταινία. Είναι βέβαιο ότι κανείς δε θα αισθανθεί ότι χαράμισε άδικα το χρόνο του. Να κλάψετε, να γελάσετε μαζί, να μιλήσετε για το περιεχόμενο της. Άλλωστε όπως πολύ εύστοχα είχε υπογραμμίσει και ο Τσάρλι Τσάπλιν: «Η Αγάπη είναι αρκετή για να τα κάνεις όλα» και «μία μέρα χωρίς γέλιο, είναι μία μέρα χαμένη».
Για την ομάδα του The Paint Poster Studio
Έρση Κουμπούρη
Δημιογράφος - Εικονογράφος - ψηφιακή δημιουργός
Ακολουθεί το βίντεο - αφιέρωμα στην ταινία:
Επιμέλεια: Έρση Κουμπούρη
*Οι εικόνες του βίντεο ενδέχεται να υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα
