Αλήθεια γνωρίζουμε την υπέροχη ιστορία του «Αρλεκίνου» και τη παράδοση του, ως μέρος του Ιταλικού καρναβαλιού και του θεσμού της αποκριάς; Γνωρίζουμε ποια σχέση έχουν ο «Αρλεκίνος» και η «Κολομπίνα» με το αυτοσχεδιαστικό θέατρο του 16ου αιώνα;
Σύμφωνα με το ομώνυμο βιβλίο της Ζώρζ Σαρρή, από τις εκδόσεις, Πατάκη και σε εικονογράφηση του Νικόλα Ανδρικόπουλου, η ιστορία του Αρλεκίνου, διαδραματίζεται στη Βενετία. Την πόλη με τις γόνδολες! Εκεί ζούσε ένα παιδάκι από φτωχική οικογένεια που άκουγε στο όνομα «Αρλεκίνος»! Οι μέρες της Αποκριάς είχαν ήδη φτάσει και το καρναβάλι έβαζε τα «καλά» του με παρελάσεις, τραγούδια και μπόλικο χορό. Όλοι και όλες είχαν ντυθεί μασκαράδες και κρύβονταν πίσω από τις μάσκες τους…
Ο Αρλεκίνος όμως, στεκόταν πίσω από το παράθυρό του και παρακολουθούσε τους χαρούμενους μασκαράδες με τις πλούσιες και φανταχτερές στολές τους. Υπήρχαν μαρκήσιοι, μαρκησίες, βασιλιάδες, κλόοουν και μια χορεύτρια! Αναπολούσε τις στιγμές που ντύνονταν κι εκείνος μασκαράς και μαζί με τη μητέρα και τον πατέρα του, που πια είχε φύγει από τη ζωή, έκαναν βόλτες στην πλατεία του Αγίου Μάρκου με τα πολλά περιστέρια.
Το παιδί ένιωθε πολύ στενοχωρημένο, αφού δεν είχαν αρκετά χρήματα για να αγοράσουν μια όμορφη στολή για να συμμετέχει στο γλέντι. Η μητέρα του όμως, που τον αγαπούσε τόσο πολύ, άνοιξε το μαγικό μπαούλο, πήρε όλα τα πολύχρωμα κουρελάκια και άρχισε να ράβει χωρίς σταματημό δημιουργώντας μια αποκριάτικη στολή που όλοι θα λάτρευαν!
Η «Κολομπίνα» το ταίρι του «Αρλεκίνου»
Η Κολομπίνα, μαζί με τον Αρλεκίνο, είναι ένα ακόμα, εφεύρημα του θέατρου που στην Ιταλία ονομάστηκε Commedia del’ Arte. Χρονικά, εμφανίζεται την ίδια περίοδο με τον Αρλεκίνο και σύμφωνα με τις πηγές των ιστορικών του θεάτρου, λαμβάνει το όνομά της από τη λέξη «Columbina» που στα Ιταλικά σημαίνει, μικρό περιστέρι. Η Κολομπίνα έρχεται να συμπληρώσει τους χαρακτήρες στο ιταλικό θέατρο, που εκείνη την εποχή, παίζονταν κατά αποκλειστικότητα από άνδρες. Πολλοί χαρακτήρες της αποκριάς τη διεκδίκησαν. Όμως η καρδιά της επιλέγει τον Αρλεκίνο για ταίρι της. Η Κολομπίνα σε αντίθεση με τον ντροπαλό Αρλεκίνο, είναι μία φλύαρη νέα κοπέλα. Χαρακτηρίζεται για το θράσος της, το νάζι, τον ερωτισμό της και τον ολοζώντανο και γεμάτο κέφι χαρακτήρα της. Συνήθως, έχει μαζί της ένα ντέφι και όπου σταθεί και βρεθεί, αμέσως τρέπει σε χορό και μουσική τα πλήθη, με το σκέρτσο και το μπρίο της. Έχει έντονο μακιγιάζ και μάσκα που καλύπτει μόνο τα μάτια της. Μαζί με τον Αρλεκίνο χορεύουν και μαγεύουν το κοινό και τους μασκαράδες του καρναβαλιού.
Το Ιταλικό θέατρο και οι εικαστικές τέχνες
Η φράση Commedia dell’ Arte σημαίνει επί λέξη «κωμωδία της τέχνης». Ουσιαστικά, πρόκειται για το είδος της κωμωδίας όπου έχει δημιουργηθεί από «τεχνίτες», δηλαδή από επαγγελματίες ηθοποιούς. Οι ίδιοι θεωρούνται λαϊκοί θεατρίνοι, που φτιάχνουν μόνοι τους, τα κοστούμια, τις στολές, τις μάσκες τους. Διαμορφώνουν τη φωνή, τη στάση του σώματος, την κίνηση και πλάθουν τους χαρακτήρες τους. Βασικό στοιχείο της τέχνης τους, ο αυτοσχεδιασμός. Πρέπει να διαθέτουν ευλυγισία, χορευτικές ικανότητες και αναπαραστατική κίνηση που αντικαθιστά τη γλωσσική έκφραση σε ένα διεθνές επίπεδο. Ο Αρλεκίνος και η Κολομπίνα, με τα πολύχρωμα κουστούμια και την ευχάριστη διάθεσή τους, αποτελούν κύριοι εκφραστές της τέχνης τους. Σπουδαίοι ηθοποιοί, όπως ο Charlie Chaplin, εμπνεύστηκαν, διατήρησαν, εξέλιξαν και μετέφεραν τα χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα από τη σκηνή, στον κινηματογράφο. Επίσης σπουδαίοι καλλιτέχνες των εικαστικών, της μουσικής, της λογοτεχνίας και της ποίησης διέδωσαν στο ευρύ κοινό τους χαρακτήρες και τα γνωρίσματά τους. Πολλά μεγάλα έργα ζωγράφων αναπαριστούν τους δύο ήρωες στους πίνακές τους. Για παράδειγμα, αντικρύζουμε την Κολομπίνα και τον Αρλεκίνο στους Τζιοβάνι Ντομένικο Φερρέττι, στον Αργυρό Ουμβέρτο, στον Πόλ Σεζάν , στον Έντγκαρ Ντεγκάς και φυσικά στον Πάπλο Πικάσο, ο οποίος θεωρείται, «βασιλιάς» στην αποτύπωση του Αρλεκίνου, σε αμέτρητα έργα του.
Η ομάδα του The Paint Poster Studio, αποφάσισε να αναδείξει ορισμένα στοιχεία και χαρακτηριστικά της γιορτής της αποκριάς και πως αυτή συνδέεται συλλήβδην με όλη τη γκάμα των τεχνών. Φέτος, που δεν έχουμε την ευκαιρία, να επιδοθούμε στα γνώριμα μονοπάτια του γλεντιού, της ανεμελιάς και της χαράς, επιχειρούμε να γίνουμε λίγο πιο «σοφοί». Να έρθουμε πιο κοντά, στους δρόμους των γνώσεων, που νωρίτερα, ίσως, δεν είχαμε την ευκαιρία να εντοπίσουμε και πάνω από όλα, να μεταφέρουμε αυτές τις πολύτιμμες γνώσεις, στους δικούς μας μικρούς ήρωες… που δεν είναι άλλοι από τα παιδιά μας!
Την εικονογράφηση του άρθρου επιμελήθηκε ο Άγγελος Παπαγιαννάκης
Για την ομάδα του The Paint Poster Studio
Ευαγγελία Παπαγιαννάκη
Παιδαγωγός
με MSc στην Ειδική Αγωγή
