Η Φρίντα Κάλο, η σπουδαία ζωγράφος από το Μεξικό, ήταν μια γυναίκα ασυμβίβαστη, πρωτοπόρα στον καλλιτεχνικό κόσμο και πολιτικά ριζοσπαστική. Έμεινε γνωστή τόσο για το έργο της όσο και για τη θυελλώδη σχέση της με τον Ντιέγκο Ριβέρα. Οι πίνακές της περιελάμβαναν αυτοπροσωπογραφίες χωρίς χαμόγελο αλλά με έντονα χρώματα, λουλούδια, τα αγαπημένα της ζώα και πουλιά. Στα έργα της απεικονίζονταν θέματα που σχετίζονταν με το σώμα του ανθρώπου, τη μεξικάνικη καταγωγή της, τη ζωή και το θάνατο. Οι κριτικοί της τέχνης την είχαν κατατάξει στο σουρεαλισμό αν και η ίδια το είχε αρνηθεί. Θεωρούσε, λοιπόν, ότι οι πίνακές της δεν ήταν όνειρα αλλά η δική της πραγματικότητα.
Πώς ξεκίνησε η Φρίντα Κάλο
Η Μαγκνταλένα Κάρμεν Φρίντα Κάλο ί Καλντερόν, γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου 1907, στο χωριό Κογιοακάν, το οποίο σήμερα είναι κομμάτι από το ιστορικό κέντρο της Πόλης του Μεξικού, πρωτεύουσας του Μεξικού. Ο πατέρας της κατάγονταν από τη Γερμανία και είχε Ουγγρικές ρίζες, ενώ η μητέρα της ήταν Ισπανίδα με ρίζες από τους ιθαγενείς στην περιοχή.
Από μικρή ηλικία είχε προσβληθεί από πολιομυελίτιδα με αποτέλεσμα να της αφήσει μια μικρή αναπηρία στο ένα της πόδι. Η Κάλο πολύ συχνά βοηθούσε τον πατέρα της στο στούντιο, καθώς ήταν επαγγελματίας φωτογράφος, αρχίζοντας έτσι να δίνει μια ιδιαίτερη προσοχή στη λεπτομέρεια.
Το 1922 εισήλθε στο Εθνικό Προπαρασκευαστικό Σχολείο της Πόλης του Μεξικού για να σπουδάσει ιατρική. Ήταν η πρώτη φορά που συνάντησε τον μετέπειτα σύζυγό της, Ντιέγκο Ριβέρα, ο οποίος ζωγράφιζε μια μεγάλη τοιχογραφία στο αμφιθέατρο της σχολής.
Μετά από λίγα χρόνια, το 1925 είχε ένα πολύ σοβαρό ατύχημα καθώς χτυπήθηκε από ένα λεωφορείο. Ο τραυματισμός της ήταν πολύ σοβαρός και έτσι αναγκάστηκε να κάνει πολλές εγχειρήσεις. Η Κάλο ενώ ανάρρωνε στο κρεβάτι της ξεκίνησε μαθήματα ζωγραφικής, επειδή όμως η οικογένειά της δεν μπορούσε να τη στηρίξει οικονομικά σ’ αυτή της την προσπάθεια, την παρότρυναν να εικονογραφεί βιβλία ιατρικής. Το 1929 η ίδια αποφάσισε να δείξει τη δουλειά της στον Ντιέγκο Ριβέρα τον οποίο και παντρεύτηκε την ίδια χρονιά. Εξαιτίας του ατυχήματός της δεν κατάφερε να αποκτήσει παιδιά πράγμα που της έφερε πόνο και θλίψη.
Εκθέσεις σε Νέα Υόρκη, Παρίσι και Μεξικό
Το 1933, η Φρίντα Κάλο μαζί με τον Ριβέρα επέστρεψαν από τις ΗΠΑ πίσω στο Μεξικό και εγκαταστάθηκαν σε μια νεόκτιστη κατοικία. Η κατοικία αυτή αποτέλεσε σημείο συνάντησης πολλών καλλιτεχνών και πολιτικών όπως ο Αντρέ Μπρετόν και ο Λέων Τρότσκι. Ο Μπρετόν έγραψε στη Φρίντα το εισαγωγικό κείμενο για την πρώτη της ατομική έκθεση, ενώ την περιέγραψε ως αυτοδίδακτη σουρεαλίστρια. Η έκθεση αυτή έγινε το 1938 στη γκαλερί “Julien Levy” στη Νέα Υόρκη με τεράστια επιτυχία.
Τον επόμενο χρόνο η Κάλο πήγε στο Παρίσι για να δείξει τη δουλειά της. Εκεί ήρθε σε επαφή με διάφορους σουρεαλιστές μεταξύ αυτών και τον Μαρσέλ Ντισάν, ο οποίος ήταν και ο μόνος ζωγράφος σουρεαλιστής που εκτιμούσε βαθιά. Το 1938, ο πίνακάς της, το «Κάδρο», αγοράστηκε από το Μουσείο του Λούβρου και ήταν ο πρώτος πίνακας από μεξικανό καλλιτέχνη τον 20ο αιώνα, που το μουσείο αποφάσισε να προσθέσει στις συλλογές του. Ακόμη, το 1953, έναν χρόνο πριν το θάνατό της, είχε πραγματοποιηθεί και άλλη μία ατομική έκθεση στο Μεξικό.
Το τέλος της Φρίντα Κάλο
Το 1939 πήρε διαζύγιο από τον σύζυγό της Ντιέγκο Ριβέρα τον οποίο ένα χρόνο αργότερα παντρεύτηκε ξανά. Μετά την επανασύνδεσή τους εγκαταστάθηκαν στο πατρικό της σπίτι, γνωστό ως «Γαλάζιο Σπίτι». Το 1943 η ίδια διορίζεται καθηγήτρια ζωγραφικής στη Σχολή Καλών Τεχνών και παρά την επιδείνωση της υγείας της συνεχίζει να παράγει έργο. Το 1953 η έκθεσή της στο Μεξικό την βρίσκει σοβαρά άρρωστη στο νοσοκομείο. Τον Ιούλιο του 1954 αφήνει την τελευταία της πνοή στο σπίτι της όπου αργότερα γίνεται μουσείο με πρωτοβουλία του συζύγου της. Η Φρίντα Κάλο, λοιπόν, ήταν μια καλλιτέχνιδα με μια επιτυχημένη πορεία κατά τη διάρκεια της ζωής, ωστόσο η φήμη της αυξήθηκε με ένα σταθερό ρυθμό από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα. Το 1995 εκδόθηκε το ημερολόγιό της το οποίο αναφερόταν στα έτη 1944- 1954 και οι επιστολές που είχε. Μετά το θάνατό της η ζωή της έγινε ταινία, ενώ γράφτηκαν και πολλά βιβλία.
Διδακτική προσέγγιση της Φρίντα Κάλο μέσω της εξ' αποστάσεως εκπαίδευσης
Αρχικά, θα μπορούσαμε να δείξουμε μία από τις αυτοπροσωπογραφίες της Φρίντα Κάλο και να ζητηθεί από τα νήπια να την περιγράψουν, γεγονός που πραγματοποιηθήκε στην ηλεκτρονική τάξη (όπως και όσα αναφέρονται παρακάτω), με τα παιδιά να ξεχωρίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στο πρόσωπό της, τα έντονα φρύδια, τα μάτια της, τα λουλούδια στο κεφάλι της και τα έντονα χρώματα. Έπειτα, θα μπορούσαν να διαβαστούν μερικές πληροφορίες που αφορούν συνολικά τη ζωή της, με όσο το δυνατόν πιο απλά λόγια, καλώντας τους/τις μικρούς/ες μαθητές/ τριες, να αναφέρουν κάτι που τους έκανε εντύπωση. Επίσης, μια ωραία ιδέα θα ήταν να συγκρίνουν δύο από τις αυτοπροσωπογραφίες της και να βρουν τις διαφορές, για παράδειγμα να εντοπίσουν σε ποιο πίνακα φαίνεται λυπημένη, σε ποιο χαρούμενη κτλ. Ακόμη, θα ήταν καλό να ξεναγήσουμε τα παιδιά στο σπίτι της που πλέον μπορεί κανείς να περιηγηθεί εικονικά και να δούμε μαζί τα έργα της, τα προσωπικά της αντικείμενα, τα μαγειρικά σκεύη κ.α. Επιπλέον, θα μπορούσαμε να παίξουμε ένα παιχνίδι παρατηρητικότητας και ενίσχυσης της οπτικής τους αντίληψης, τοποθετώντας μια αυτοπροσωπογραφία της στο κέντρο της οθόνης και γύρω γύρω διάφορα αντικείμενα όπως τα σκουλαρίκια της, το κολιέ της κ.α. τα οποία πρέπει να βρουν και να τα κυκλώσουν πάνω στην αυτοπροσωπογραφία της. Τέλος, θα μπορούσαν να ζωγραφίσουν όπως επιθυμούν το πορτρέτο της Φρίντα Κάλο και να μας παρουσιάσουν ό, τι δημιούργησαν.
Για την ομάδα του Τhe Paint Poster Studio
Ευαγγελία Παπαγιαννάκη
Νηπιαγωγός με MSc στην Ειδική Αγωγή
Επιμέλεια βίντεο : Έρση Κουμπούρη
*Οι εικόνες στο βίντεο ενδέχεται να υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα
